نقش ژئوپارک‌ها‌ در ملاحظات گردشگری آمایش سرزمین؛ مطالعه موردی: ایجاد ژئوپارک در استان لرستان

گردشگری به عنوان بخشی ارزشمند و زودبازده در زمینه رهیافت اقتصادی در ملاحظات آمایش سرزمین مطرح است و با توجه به در دسترس بودن منابع در مقایسه با دیگر پروژه‌ها، خطرات و هزینه‎های کمتری در زمینه سرمایه‌گذاری دارد. آمایش سرزمین به ‌دنبال توزیع متوازن و هماهنگ جغرافیایی فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پهنه سرزمین نسبت به داشته‌ها، منابع طبیعی و انسانی و در نتیجه رسیدن به توسعه پایدار است. گردشگری این شایستگی را دارد که به عنوان یکی از ابعاد چندبعدی توسعه فضایی یک منطقه، در عرصه برنامه‎های توسعه‎ای آمایش سرزمین، رتبه بالایی را به خود اختصاص دهد. در دهه اخیر"ژئوپارک‌ها" به عنوان سرزمین‌های هدف زمین‌گردشگری، رویکرد اصلی توسعه در بسیاری از کشورهای پیشرفته و همچنین کشورهایی به شمار می‌روند که منابع و ذخایر محدود دارند و یا از دید صنایع و تولیدات وابسته به آن ضعیف هستند. معرفی و ثبت ملی و بین‌المللی مناطق توانمند با نام "ژئوپارک" به عنوان ابتکاری نوین در زمینه توسعه گردشگری و از راهبرد‌های مهم برای برآورد اهدافی چون پایداری و حفاظت محیط، احیا و ثبات اقتصادی جوامع محلی (اشتغال، درآمدزایی)، ایجاد رفاه اجتماعی نسبی در روستاها و کانون‌های کوچک جمعیتی کم‎برخوردار صنعتی، معدنی و کم‌بهره از بودجه‌های نفتی است. در نوشتار پیش رو با تعیین عوامل داخلی (نقاط قوت، ضعف) و خارجی (فرصت‌ها، تهدیدها) مبتنی به روش SWOT، ژئوپارک (به شرط داشتن مولفه‌ها و ملزومات) به عنوان گزینه اولویت‌دار در توسعه گردشگری استان لرستان با توجه به ملاحظات آمایش سرزمین معرفی شد. همچنین بر پایه ماتریس IE، راهبرد بهینه در زمینه ایجاد ژئوپارک در استان لرستان، راهبرد یا راهبرد تهاجمی تعیین شد. به این معنی که مقوله ژئوپارک دارای مزایای بیشماری در زمینه رونق گردشگری استان از دید اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و کالبدی دارد. استان لرستان از نقاط قوت و فرصت‌های محیطی بیشماری در زمینه راه‌اندازی ژئوپارک بهره‎مند است؛ بنابراین شایسته است که با اجرای راهبرد تهاجمی در استان از نقاط قوت داخلی در راستای بهره‎برداری بیشتر از فرصت‌های خارجی در زمینه معرفی و ایجاد ژئوپارک استفاده بهینه صورت پذیرد.